Lý thuyết đại cương hữu cơ ~ Hóa Học Unlimited

I. KHÁI NIỆM, PHÂN LOẠI, ĐẶC ĐIỂM CHUNG:

1. Khái niệm:

- Hợp chất hữu cơ là hợp chất chứa Cacbon (trừ CO, CO2, muối cacbonat Na2CO3, Ca(HCO3)2,...Xianua NaCN, KCN,...Cacbua CaS2,...)
- Thành phần của HCHC có C, thường gặp H, O, N,...đôi khi có F, Cl, S,...

2. Phân loại:

Hợp chất hữu cơ:
- Hidrocacbon:
+ Hidrocacbon no;
+ Hidrocacbon không no;
+Hidrocacbon thơm;
- Dẫn xuất Hidrocacbon: Thế H bằng nguyên tử hay nhóm nguyên tử khác
+ Amin -NH2;
+ Nitro -NO2;
+ Axit -COOH;
+ Este -COO-;
+ Dẫn xuất halogen;
+ Ancol -OH;
+ Ete -O-;
+ Phenol;
+ Andehit -CHO;
+ Xeton -CO-;
+ Hợp chất tạp - polime;

3. Đặc điểm chung của hợp chất hữu cơ:

- Chủ yếu có liên kết cộng hóa trị.
- Phần lớn HCHC không tan trong nước.
- Kém bền với nhiệt, dễ cháy.
- Phản ứng xảy ra chậm, theo nhiều hướng khác nhau trong cùng điều kiện, tạo ra nhiều sản phẩm.

II. ĐỒNG ĐẲNG, ĐỒNG PHÂN:

1. Đồng đẳng:

- Là hiện tượng các chất có cấu tạo và tính chất tương tự nhau nhưng công thức phân tử hơn kém nhau một hoặc vài nhóm metilen -CH2-.
- Các chất đồng đẳng tạo thành dãy đồng đẳng.
VD:
Dãy đồng đẳng của metan: CH4, C2H6, C3H8, C4H10,...
Dãy đồng đẳng của etilen: C2H4, C3H6, C4H8,...

2. Đồng phân:

C2H6O có 2 đồng phân:
CH3-CH2-OH: Ancol etylic;
CH3-O-CH3: Đimetyl ete;
=> Đồng phân là hiện tượng có cùng công thức phân tử nhưng có công thức cấu tạo khác nhau, do đó tính chất cũng khác nhau.

III. LIÊN KẾT HÓA HỌC & CẤU TRÚC PHÂN TỬ HỢP CHẤT HỮU CƠ:

- Liên kết hóa học trong hợp chất hữu cơ chủ yếu là liên kết cộng hóa trị, liên kết này có 2 loại: Liên kết xích ma và liên kết pi.

1. Liên kết đơn: Liên kết xích ma

Do 1 cặp electron chung tạo nên, biểu diễn bằng 1 dấu gạch nối. Liên kết xích ma bền.

2. Liên kết đôi:

Do 2 cặp electron chung tạo nên, gồm 1 liên kết xích ma và 1 liên kết pi. Liên kết đôi kém bền.

3. Liên kết 3:

Do 3 cặp electron chung tạo nên gồm 1 liên kết xích ma và 2 liên kết pi.

IV. PHẢN ỨNG HỮU CƠ:

1. Phân loại phản ứng:

a. Phản ứng thế:

VD:
CH4 + Cl2 --as--> CH3Cl + HCl;
CH3-CH2-OH + HBr --t°--> CH3-CH2-Br + H2O;
=> Phản ứng thế là phản ứng trong đó nguyên tử hoặc nhóm nguyên tử trong HCHC bị thay thế bởi nguyên tử hoặc nhóm nguyên tử.

b. Phản ứng cộng:

VD:
CH2=CH2 + Br2 ----> CH2Br-CH2Br;
=> Phản ứng cộng là phản ứng trong đó phân tử HCHC kết hợp với phân tử khác tạo thành phân tử hợp chất mới.

c. Phản ứng tách:

VD:
CH3-CH3 --t°,xt--> CH2=CH2 + H2; đề hidro hóa
CH3-CH2-OH --H2SO4,170°C--> CH2=CH2 + H2O; đề hidrat hóa
=> Phản ứng tách là phản ứng trong đó hai hoặc nhiều nguyên tử bị tách ra khỏi phân tử HCHC.
* Ngoài ra, còn có các phản ứng khác như: Phản ứng cháy, phản ứng oxi hóa,...

2. Đặc điểm của phản ứng hữu cơ:

- Xảy ra chậm;
- Tạo ra nhiều sản phẩm;
VD:
CH3-CH2-CH3 + Cl2 --as-->
+ CH3Cl-CH2-CH3 + HCl;
+ CH3-CH2Cl-CH3 + HCl;

Mọi thắc mắc các bạn hãy gửi câu hỏi về Fanpage: Hóa Học Unlimited để được giải đáp sớm nhất có thể.
Chúc bạn thành công !

Hóa Học Unlimited